Meinweg Ecotop

De opkomst van de Raaf in de grensstreek

Jan Boeren / Stichting Koekeloere

De verspreiding van de Raaf in Nederland is lange tijd beperkt tot de Veluwe en omgeving. Anno 2023 komt de soort in vrijwel geheel Nederland voor. In Limburg  en ook de Meinweg zien we een toename van de waarnemingen vanaf 2012. Het eerste broedgeval van de Raaf heeft plaatsgevonden in Nationaal Park de Maasduinen in 2014. Nesten zijn lastig te traceren. Op de Meinweg wordt broeden vermoed, maar van een nestvondst is nog geen sprake.

De toename van de Grauwe klauwier in de grensstreek. Silvia Peerenboom / BSKS

De Grauwe klauwier is in de grensregio een zomergast, die eind april, begin mei arriveert. De soort is te vinden in open, extensief gebruikt, cultuurlandschap (inclusief heiden) met heggen en (doorn)hagen. Sinds 2010 wordt de soort weer als broedvogel in Kreis Viersen vastgesteld na lange tijd van afwezigheid. Aan beide zijden van de grens is een duidelijke toename vastgesteld met een piek in broedvoorkomen in 2020 en 2021 (totaal 20 territoria). Toename mogelijk toe te schrijven aan klimatologische omstandigheden, een beter broedhabitat en gunstige omstandigheden in de overwinteringsgebieden.

Het Wolfsplateau als overwinteringsgebied van ganzen. Patrick Lemmens / Stichting Koekeloere

Gedurende vijf winterperioden, 2018/19 t/m 2022/23,  is het voorkomen van ganzen op het Wolfsplateau/Meinweg in kaart gebracht. Het zijn met name de Toendrarietgans en Kolgans die vaak in groten getale het gebied als foerageergebied gebruiken. Soms zit de totale Midden-Limburgse populatie van bovengenoemde soorten op het Wolfsplateau. De huidige situatie met een gevarieerd agrarische gebruik en natuurontwikkeling in combinatie met de rust (weinig verstoring) zijn ideaal te noemen.

Akkervogels in de grensstreek, hoe vergaat het de Patrijs? Manuel Püttmans / BSKS

Het aantal broedparen van Patrijzen neemt in Duitsland sinds 1980 sterk af (afname 91%). De soort kwam van oudsher veel voor in Niedersachsen en Nordrhein Westfalen. De afname wordt veroorzaakt door het gebruik van pesticiden, habitatvernietiging en predatie door vossen. Om de afname een halt toe te roepen is een reddingsplan opgesteld met aandacht voor herstel van leefgebieden (meer bloeiende kruiden en kleinschaliger van opzet) en het lokaal verminderen van de predatiedruk door de vos. Naast de herstelmaatregelen is ook een monitoringsprogramma gestart. De eerste resultaten zijn gelukkig niet catastrofaal, maar zeker voor verbetering vatbaar.

De Klapekster als wintergast op de heide in de grensstreek Ernest van Asseldonk / Stichting Koekeloere.

Sinds de winter 2007/08 wordt 2-3 keer per winterseizoen het voorkomen van de Klapekster in het Meinweggebied in kaart gebracht. Uit analyse van deze gegevens blijkt dat het aantal overwinteraars sinds de winter 2011/12 achteruit gaat. De oorzaak kan, zoals we ook zagen bij de Grauwe klauwier, te maken hebben met de huidige klimatologische omstandigheden. Het individueel herkennen van de aanwezige exemplaren is lastig. Een in 2019 gestart kleurringproject helpt hier o.a. bij. 

Bijzondere en zeldzame broedvogels in de grensstreek Peter Kolshorn / BSKS.

Onder de titel "Nieuwe broedvogels in de grensregio" worden enkele vogelsoorten besproken die de laatste jaren (weer) in het grensgebied zijn aangetroffen. Het betreft soorten waarvan officiële territoria zijn vastgesteld, nestbouw is waargenomen, nesten met eieren zijn gevonden of juvenielen zijn gezien. Achtereenvolgens passeren Watersnip, Oehoe, Bijeneter, Hop, Middelste Bonte Specht, Cetti's zanger, Kleine vliegenvanger, Visarend, Steltkluut, Brilduiker en Nonnetje de revue. Welke soorten volgen? Zwarte Ooievaar, Kraanvogel?